Wordle, uitgebracht in december 2021, veroverde het internet stormenderhand en had in de eerste maanden van 2022 bijna3 miljoen spelers bereikt. De scorebladen van de spelers hebben sociale media helemaal volgepropt. Sinds het begin hebben internationale spelers buiten de VS succesvolle pogingen gedaan om versies van het spel in hun eigen taal in te voeren.
Eén zo’n speler, Google engineering manager Fernando Serboncini, werkt in zijn vrije tijd als een indie-game ontwikkelaar en heeft een passie voor woordspelletjes. Geboren in Brazilië, woont hij nu in Montreal, en gebruikt Engels als tweede taal, dus hoewel hij het goed deed met Wordle, was hij er “niet geweldig in”. Daarom besloot hij het spel aan te passen naar het Portugees.
Wordle, voor wie het niet weet, is een web-gebaseerd woordspel gemaakt door de in Brooklyn gevestigde Welsh software engineer Josh Wardle, die het in oktober 2021 lanceerde. Na de eerste hausse in populariteit werd het gekocht door The New York Times die het sindsdien op hun platform een plek geeft. De regels zijn eenvoudig: de spelers krijgen zes kansen om een woord van vijf letters te raden. Bij elke poging krijgen de spelers te horen of een letter juist is en op de juiste plaats staat, juist maar op de verkeerde plaats, of helemaal niet in het woord voorkomt.
Bij het bouwen van Termo, zijn Portugese versie van het spel, moest Serboncini rekening houden met de uiteenlopende verschillen tussen Engels en Portugees, zoals werkwoordsvervoegingen en diakritische tekens, zonder de kern van Wordle te veranderen. Nu haalt zijn site gemiddeld zo’n 200.000 spelers per dag.
Het is deze noodzaak om Wordle aan te passen naar nieuwe talen zonder het populaire spel te veranderen die de progressie zo’n uitdaging maakt. Om bijvoorbeeld een Tamil-versie van Wordle te maken, moest Sankar, een Indiase software-architect, de oorspronkelijke limiet van zes keer raden weghalen. Dit komt doordat het schrift van Tamil syllabisch is, wat betekent dat elk van de 12 klinkers en 18 medeklinkers een uniek paar vormt. Dit komt neer op meer dan 200 samengestelde symbolen, waardoor er te veel mogelijkheden zijn voor spelers om het spel op een geloofwaardige manier te kunnen winnen met de standaard zes keer raden of minder.
Een andere uitdaging ligt in het verzinnen van passende woorden van vijf letters voor de woordenschat van het spel. Fatih Kadir Akin, een software-ontwikkelaar in Istanbul die de Turkse versie van Wordle maakte, maakte gebruik van een website die een volledig spiekbriefje van Scrabble-antwoorden van vijf letters publiceerde, om zijn spelwoordenboek samen te stellen. Volgens Serboncini was het inderdaad dit ontbreken van een open-bron Portugese lexicon van goede kwaliteit waarop kon worden voortgebouwd, die een groot deel van de problemen bij de ontwikkeling van Termo verklaarde. In feite is het misschien juist deze afwezigheid die het aanbodtekort aan indie-woordspelletjes in het Portugees verklaart. Met dit in gedachten is hij van plan, zodra de Wordle-hype is afgenomen, een dergelijke publiek beschikbare lexicon voor Portugese ontwikkelaars te ontwikkelen.
Maar wat hebben deze talen met elkaar gemeen? Zij vormen samen met andere, zoals het Engels, Duits, Spaans en Urdu, wat in de taalkunde bekend staat als een fonologisch schrijfsysteem. Dit betekent dat één alfabet teken ongeveer overeenkomt met één klank, of foneem. Dustin A. Chacón, onderzoeker aan het NYU Abu Dhabi Neurolinguistics Lab, suggereert dan ook, dat ondanks de moeilijkheden, elk alfabetisch schrijfsysteem hypothetisch zou kunnen werken, mits enkele aanpassingen. Maar niet alle talen volgen dit model.
Het Chinees bijvoorbeeld, staat bekend als een logografisch schrijfsysteem. In plaats van een alfabet waarin elk karakter een bepaalde klank voorstelt, kunnen Chinese karakters een heel woord of een hele zin vormen. Als zodanig zou “een Chinese versie van Wordle veel aanpassingen nodig hebben om praktisch of rechtvaardig te zijn,” zoals aangetoond wordt door Li Zhong, een programmeur die in Hangzhou woont. Zijn versie maakt gebruik van chengyu , een veelgebruikt type Chinees idioom bestaande uit vier karakters en bereikte 70.000 spelers.
Sommige talen zoals het Japans, bezitten naast hun fonologisch systeem logografische karakters die aan het Chinees zijn ontleend, waardoor ze gemakkelijker kunnen worden aangepast. Maar één ding is zeker: al deze taalvarianten hebben zich bewezen en bereiken veel meer dan de aanvankelijk kleine kring waaraan hun ontwikkelaars ze introduceren. Voor Akin bleek dit uit tweets waarin werd gevraagd om versies voor Koerdisch en Ladino, naast andere minderheidstalen in Turkije. Wordles of the World pretendeert de meest uitgebreide lijst te zijn van de vele versies van Wordle die momenteel online beschikbaar is, met momenteel 770 inzendingen in 149 talen.
Wordle Global stelt een soortgelijke lijst van Wordle-likes samen en bevat fictieve talen zoals Klingon en Elvish.
Om te voldoen aan de vraag om hun eigen, of zelfs hun favoriete spellen te lokaliseren voor een internationaal publiek, hoeven ontwikkelaars niet alleen op zichzelf te vertrouwen. Taalexperts, zoals die van Trusted Translations, dat meer dan 10.000 moedertaalsprekers in dienst heeft in een groot deel van de wereld, kunnen enorm nuttig zijn om games naar een nieuw publiek te brengen.
Foto door Nils Huenerfuerst on Unsplash
